W przypadku wypadku ze skutkiem śmiertelnym, rodzinie zmarłego poszkodowanego przysługuje szereg roszczeń do sprawcy zdarzenia i jego ubezpieczyciela. W jednym z poprzednich wpisów przedstawiona została tematyka zadośćuczynienia za śmierć bliskiej osoby. Koszty pogrzebu z OC sprawcy zdarzenia to kolejne roszczenie, które może przysługiwać rodzinie poszkodowanego. Dzisiejszy wpis poświęcony zostanie właśnie tej tematyce.
Zobacz również: Zadośćuczynienie za śmierć bliskiej osoby
Koszty pogrzebu z OC sprawcy zdarzenia – kto może się domagać zwrotu?
Zgodnie z art. 446 § 1 k.c. jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. Zwrotu kosztów pogrzebu może więc dochodzić zarówno członek rodziny zmarłego, jak również inne osoby, które koszty takie poniosły.
Jakie koszty podlegają zwrotowi?
Ustawodawca nie wskazał wprost jakich dokładnie kosztów związanych z pogrzebem można dochodzić. W tym zakresie jednak istnieje bogate orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, które do kosztów tych zalicza przede wszystkim koszty bezpośrednio związane z pogrzebem, a to:
- przewóz zwłok
- kremacja
- nabycie trumny
- zakup miejsca na cmentarzu,
- koszt mszy żałobnej
- koszt oprawy ceremonii pogrzebowej
- wynagrodzenie organisty
- koszt nekrologu.
Dodatkowo, możliwe jest również żądanie zawrotu kosztów odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Mogą to być między innymi koszty związane z:
- postawieniem nagrobka
- zakupem kwiatów i wieńców
- zakupem odzieży żałobnej
Koszty te powinny być obliczone według przeciętnych kosztów tych usług w danym środowisku czy regionie. Wskazanie takie znalazło swój wyraz w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 1972 r. (sygn. akt I CR 509/72). Mianowicie, w wyroku tym Sąd ograniczył zakres roszczeń odszkodowawczych twierdząc, iż skoro o wysokości odszkodowania pod postacią kosztów wystawienia nagrobka decydują przeciętne zwyczaje, to indywidualne upodobania osób bliskich poszkodowanego, wykraczające poza powszechnie przyjęte, nie mogą obciążać osoby zobowiązanej do odszkodowania.
Czy można żądać zwrotu kosztów stypy?
Jako wydatek zaliczany do kosztu pogrzebu orzecznictwo uznaje również wydatki na poczęstunek osób biorących udział w pogrzebie. W tym wypadku podobnie jak w przypadku innych wydatków koszty te zwracane są przy uwzględnieniu powszechnie przyjętych w danym środowisku zwyczajów. Koszty te podlegają zwrotowi jedynie w zakresie kosztów poczęstunku, nie zaś kosztów tzw. stypy pogrzebowej. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 1982 r., sygn. akt: II CR 556/81, w którym wskazano:
Do tych wydatków należy zaliczyć także wydatki na poczęstunek biorących udział w pogrzebie osób, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, skoro jest to zwyczaj w zasadzie powszechnie przyjęty, zwłaszcza jeżeli jest w danym środowisku stosowany, i dotyczy przede wszystkim krewnych zmarłego (bliższych i dalszych członków rodziny), jak również innych osób bliżej z denatem związanych, np. najbliższych współpracowników itp. Koszt takiego poczęstunku, utrzymany w rozsądnych stosownie do okoliczności granicach (nie mającego charakteru tzw. stypy pogrzebowej), podlega zwrotowi na równi z innymi kosztami pogrzebu zgodnie z art. 446 §1 k.c.
Czy koszty pogrzebu trzeba udowodnić?
Koszty związane z pogrzebem jak każde roszczenie powinno być udowodnione. Warto zatem zachować wszelkie faktury lub inne potwierdzenia poniesienia przedmiotowych kosztów. W innym wypadku ubezpieczyciel może zakwestionować poniesienie przedmiotowych kosztów. Brak takich dowód nie wyklucza jednak uzyskania zwrotu kosztu pogrzebu. Wówczas sąd przyjmie jednak koszty zwyczajowo ponoszone w takiej sytuacji. Potwierdza to wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 18 marca 2008 r., sygn. akt: II C 80/60. Sąd uznał w jego treści, iż za koszty pogrzebu można przyjąć koszty zwyczajowo ponoszone w takiej sytuacji, co zdecydowanie ułatwia proces dochodzenia roszczeń w sytuacji braku rachunków dokumentujących poniesione koszty. Doświadczenie bowiem uczy, że nie wszystkie wymienione wyżej koszty związane z pochówkiem są możliwe do udokumentowania fakturami.
Czy zasiłek pogrzebowy należy odliczyć od wysokości odszkodowania?
Wbrew powszechnemu przekonaniu zasiłek pogrzebowy nie podlega zaliczeniu przy ustaleniu wysokości odszkodowania z tytułu kosztu pogrzebu. Potwierdził to w sposób jednoznaczny Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 maja 2009 r., sygn. akt: III CZP 140/08, w której wskazał, że
Zasiłek pogrzebowy przewidziany w art. 77 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedn. tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 446 § 1 k.c.
Podsumowując, osoba która poniosła koszty pogrzebu poszkodowanego zmarłego w wypadku komunikacyjnym, może dochodzić ich zwrotu od sprawcy zdarzenia i jego ubezpieczyciela. Koszty te rozumiane są szeroko jako niemal wszystkie koszty bezpośrednio i pośrednio związane z pogrzebem. Dlatego też, konieczna jest analiza okoliczności konkretnej sprawy i dochodzonych roszczeń. W tym celu przydatna może okazać się pomoc profesjonalnego pełnomocnika.