Ubezpieczyciel zakwalifikował szkodę na Twoim pojeździe jako całkowitą? Nie wiesz co to oznacza?
Problem ten dotyczy wielu moich klientów, którzy otrzymując taką informację zastanawiają się czy w związku z tym będą musieli oddać pojazd Ubezpieczycielowi lub zezłomować go. Wszystko dlatego, że w swoich decyzjach Ubezpieczyciele często posługują się sformułowaniami typu: koszty naprawy przekraczają wartość pojazdu przed szkodą, wartość wraku wynosi … , itp. Dlatego też, warto wiedzieć czym różni się szkoda całkowita od szkody częściowej. Kwalifikacja szkody ma bowiem bezpośredni wpływ na sposób obliczenia odszkodowania należnego poszkodowanemu z tytułu uszkodzenia jego pojazdu.
Co to jest szkoda całkowita?
Przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie definiują pojęcia szkody całkowitej. Termin ten wywodzi się z praktyki ubezpieczeniowej i orzecznictwa sądów powszechnych. Szkoda całkowita występuje wówczas, gdy pojazd uległ zniszczeniu w takim stopniu, że nie nadaje się do naprawy, albo gdy koszty naprawy przekroczyłyby wartość pojazdu w dniu likwidacji szkody (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 lutego 1992 r., sygn. akt: I ACr 30/92, OSA 1993, nr 5, poz. 32).
Jak ustalana jest wysokość odszkodowania w przypadku szkody całkowitej?
W sytuacji, gdy szkoda zostanie zakwalifikowana jako całkowita, wówczas odszkodowanie wypłacane w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ustalane jest metodą dyferencyjną. Polega ona na ustaleniu wysokości odszkodowania poprzez pomniejszenie wartości pojazdu w stanie sprzed szkody o wartość pozostałości (wartość pojazdu/części po szkodzie).
Przykładowo, wartość pojazdu przez zdarzeniem wynosiła 50.000 zł. Koszty naprawy pojazdu po zdarzeniu oszacowano na kwotę 55.000 zł, a zatem przekroczyłyby wartość pojazdu przed szkodą. W tej sytuacji szkoda zostanie zakwalifikowana jako całkowita. Ubezpieczyciel następnie wycenił wartość tzw. pozostałości na kwotę 20.000 zł. Poszkodowanemu wypłacone zostanie więc odszkodowanie w kwocie 30.000 zł.
Co to jest szkoda częściowa?
Szkoda częściowa najprościej rzecz ujmując jest przeciwieństwem szkody całkowitej. Ma ona miejsce wówczas, gdy uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy, a koszt naprawy nie przekracza wartości pojazdu w dniu ustalenia przez zakład ubezpieczeń odszkodowania (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 lutego 1992 r., sygn.. akt: I ACr 30/92, OSA 1993, nr 5, poz. 32).
Źródło: Pixabay.com / Michael Gaida
Jak ustalana jest wysokość odszkodowania w przypadku szkody całkowitej?
W sytuacji, gdy szkoda zostanie zakwalifikowana jako częściowa, odszkodowanie wypłacane w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ustalane jest jako koszty naprawy pojazdu.
Przykładowo, wartość pojazdu przez zdarzeniem wynosiła 50.000 zł. Koszty naprawy pojazdu po zdarzeniu oszacowano na kwotę 45.000 zł, a zatem nie przekraczają one wartości pojazdu przed szkodą. W tej sytuacji szkoda zostanie zakwalifikowana jako częściowa. Ubezpieczyciel wypłaci Poszkodowanemu kwotę 45.000 zł tytułem odszkodowania.
Szkoda całkowita i częściowa w przypadku ubezpieczenia autocasco
Pamiętać należy, iż ubezpieczenie autocasco jest ubezpieczeniem dobrowolnym. W przypadku zatem, gdy decydujemy się na zgłoszenie szkody z AC należy dokładnie przeanalizować zapisy Ogólnych Warunków Ubezpieczenia. Kwalifikacja szkody jako całkowitej lub częściowej zależeć będzie bowiem od zapisów umownych.
Przykładowo, w ramach OWU szkoda całkowita może występować już wówczas, gdy koszty naprawy pojazdu przekraczają 70% jego wartości przed szkodą.
W przypadku natomiast szkody częściowej, również możemy spotkać zapisy co do sposobu ustalenia wysokości odszkodowania przez Ubezpieczyciela. Przede wszystkim mogą to być zapisy dotyczące rodzaju części przyjętych do wyceny kosztów naprawy. Niejednokrotnie, warunkiem wypłaty wyższego odszkodowania jest przedstawienie faktury za naprawę pojazdu.
Czy kwalifikację szkody jako całkowitą można kwestionować?
Doświadczenie pokazuje, iż Ubezpieczyciele celem wypłaty zaniżonego odszkodowania często bezpodstawnie kwalifikują szkodę jako całkowitą. Działania te podejmowane są w różnoraki sposób. Przykładowo poprzez:
- kwalifikację szkody jako całkowita już w przypadku, gdy koszty naprawy stanowią 70-80% wartości pojazdu sprzed szkody
- zaniżenie wartości pojazdu sprzed szkody
- zawyżenie kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu
Dlatego też, Poszkodowany po otrzymaniu decyzji o zakwalifikowaniu szkody jako całkowita powinien dokonać dokładnej analizy ustaleń poczynionych przez Ubezpieczyciela w toku likwidacji szkody. Może bowiem się okazać, że na przykład ubezpieczyciel nie uwzględnił wszystkich okoliczności przy ustaleniu wartości pojazdu sprzed szkody. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, kwestionowanie kwalifikacji szkody jako całkowita nie tylko jest możliwe, ale nawet konieczne. Poniżej przedstawiam, jak znaczna może być bowiem różnica w kwocie wypłaconego odszkodowania:
Przykład I.
Wartość pojazdu przed zdarzeniem zdaniem Ubezpieczyciela wynosiła 50.000 zł. Koszty naprawy pojazdu po zdarzeniu oszacowano na kwotę 55.000 zł, zaś wartość tzw. pozostałości na kwotę 20.000 zł. Poszkodowanemu wypłacone zostanie więc odszkodowanie w kwocie 30.000 zł.
Gdyby zaś Ubezpieczyciel wycenił prawidłowo wartość pojazdu przed zdarzeniem na kwotę 60.000 zł, Poszkodowanemu wypłacono by odszkodowanie w kwocie 55.000 zł, a zatem o 25.000 zł wyższe!
Przykład II.
Wartość pojazdu przed zdarzeniem zdaniem Ubezpieczyciela wynosiła 50.000 zł. Koszty naprawy pojazdu po zdarzeniu oszacowano na kwotę 55.000 zł, zaś wartość tzw. pozostałości na kwotę 20.000 zł. Poszkodowanemu wypłacone zostanie więc odszkodowanie w kwocie 30.000 zł.
Gdyby zaś Ubezpieczyciel wycenił prawidłowo wysokość kosztów naprawy pojazdu na kwotę 45.000 zł, Poszkodowanemu wypłacono by odszkodowanie w kwocie 45.000 zł, a zatem o 15.000 zł wyższe!
Podsumowując, różnica pomiędzy szkodą całkowitą a szkodę częściową sprowadza się w zasadzie do sposobu ustalenia należnego Poszkodowanemu odszkodowania. Poszkodowany, którego szkoda została zakwalifikowana jako całkowita nie jest zobowiązany zezłomować pojazd lub sprzedać jego pozostałości. Wręcz przeciwnie, pojazd może zostać naprawiony i użytkowany w dalszym ciągu.
Kwalifikacja szkody jako całkowita nie zawsze jest jednak prawidłowa i opłacalna dla Poszkodowanego. Dlatego też, warto zweryfikować czy szkoda słusznie zakwalifikowana została jako całkowita. W związku z tym, w kolejnym wpisie przedstawię kilka wskazówek jak należy to zrobić.