Osobie poszkodowanej w wyniku wypadku komunikacyjnego, podczas prac w gospodarstwie rolnym lub w wyniku błędu medycznego przysługuje wiele roszczeń finansowych. Przede wszystkim jest to zadośćuczynienie, ale również renta, zwrot kosztów leczenia i rehabilitacji, zwrot kosztów dojazdów do placówek medycznych, jak również zwrot kosztów opieki (sprawdź również: Odszkodowanie za wypadek na nieodśnieżonym chodniku). Dzisiejszy wpis poświęcony zostanie właśnie kosztom opieki.
Czy od ubezpieczyciela można żądać zwrotu kosztów opieki?
Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego koszty. Dotyczy to również wydatków związanych z koniecznością opieki i pielęgnacji.
Czy można uzyskać odszkodowanie, jeżeli opieka była sprawowana nieodpłatnie?
W wielu prowadzonych przeze mnie sprawach ubezpieczyciele odmawiali wypłaty odszkodowania wskazując, że odszkodowanie obejmuje jedynie takie wydatki, które zostały poniesione. Skoro zaś opiekę nad poszkodowanym sprawowali nieodpłatnie np. członkowie rodziny – poszkodowane nie poniósł szkody i nie należy mu się odszkodowanie (przeczytaj również: Zawał serca a odmowa wypłaty odszkodowania). Argumentacja ta jednak była błędna i wielokrotnie przed Sądem poszkodowani uzyskiwali odszkodowanie z tego tytułu. W chwili obecnej, na skutek działań Rzecznika Finansowego będzie to jeszcze prostsze. W dniu 22 lipca 2020 r. Sąd Najwyższy podjął bowiem Uchwałę (sygn. akt: III CZP 31/19), zgodnie z którą:
Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie. Uchwała ta z pewności ułatwi poszkodowanym dochodzenie roszczeń z tytułu kosztów opieki. Jak bowiem słusznie wskazał Sąd Najwyższy: Według definicji słownikowej, koszt, to nie tylko suma pieniędzy wydatkowana na kupno lub opłacenie czegoś, nakład na określony cel, ale również cena, wartość czegoś. Nie sposób zatem – na podstawie samego brzmienia tego przepisu – zasadnie twierdzić, że mowa w nim wyłącznie o kosztach poniesionych (wydatkowanych). Wniosku takiego nie uzasadnia dalsze dookreślenie, że chodzi o koszty ,,wynikłe’’ ze wskazanych uszczerbków na zdrowiu; wyniknąć (wynikać) to – w ujęciu słownikowym – stać się (stawać się) uzasadnionym następstwem czegoś, powstać (powstawać), jako rezultat czegoś. Skoro więc ustawodawca posłużył się pojęciem ,,koszt’’, a nie ,,wydatek’’, można przyjąć, że za istotne uznał wyliczenie (równowartość) tych kosztów, a nie faktyczne ich poniesienie przez poszkodowanego. Wskazanie, że odszkodowanie ma objąć ,,wszelkie’’ koszty może oznaczać, że nie jest istotne to, kto te koszty poniósł.
Pomimo jednoznacznej treści Uchwały Sądu Najwyższego z pewnością część z ubezpieczycieli pozostanie konsekwentna w odmowie wypłaty odszkodowania na rzecz poszkodowanych. Nie warto jednak rezygnować z tego roszczenia. Przydatna może w tym wypadku okazać się pomoc profesjonalisty w osobie adwokata, który nie tylko przedstawi adekwatną argumentację, ale również pomoże poszkodowanemu w obliczeniu należnego mu odszkodowania z tytułu kosztów opieki.