Agnieszka Pernal-Trojańska

2 kwietnia 2020 by Agnieszka Pernal-Trojańska

Epidemia koronawirusa wywiera wpływ na niemal wszystkie sfery naszego życia. Ma ona również bezpośredni wpływ na nasze życie zawodowe. Celem ograniczenia ryzyka zarażenia wiele firm wprowadza pracę zdalną. Dlatego też, warto znać regulacje dotyczące tej formy pracy i związane z tym obowiązki, zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy.

Czym jest praca zdalna?

Praca zdalna wprowadzona została przez art. 3 Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zgodnie z wymienionym przepisem, praca zdalna:

ma na celu przeciwdziałanie COVID-19,
może się odbywać poza miejscem stałego wykonywania pracy – nie ma regulacji dotyczących konkretnego miejsca pracy, może to być zatem dom lub mieszkanie pracownika a nawet inny lokal pracodawcy,
może być zlecona na czas oznaczony,
obejmuje pracę określoną w umowie o pracę – pracodawca nie może więc zlecić pracownikowi wykonywania innej rodzajowo pracy,
powinna być jednocześnie powiązana z ustaleniem rozliczania jej kosztów (np. media), ewentualnym zapewnieniem odpowiednich narzędzi (np. dodatkowy monitor dla programisty) oraz wskazaniem, że pracownik powinien przestrzegać zasad BHP.

Polecenie pracy zdalnej

Wydanie pracownikowi polecenia pracy zdalnej jest uprawnieniem pracodawcy. Dlatego też, nie musi ono zawierać konkretnego uzasadnienia. Wystarczy, że spełnia ono cel przeciwdziałania COVID-19.

Dodatkowo, praca zdalna może zostać polecona wszystkim, tylko niektórym pracownikom (np. pracownikom, którzy wrócili z podróży służbowej) albo wybranej grupie zawodowej.

Skoro jest to uprawnienie pracodawcy, wykluczyć należy możliwość podjęcia przez pracownika jednostronnej decyzji o rozpoczęciu pracy zdalnej. Może to bowiem narazić pracownika na odpowiedzialność porządkową. Jeżeli pracownik chciałby rozpocząć pracę zdalną ma on jednak uprawnienie do złożenia u pracodawcy wniosku o objęcie go pracą zdalną.

Przepisy nie przewidują żadnej formy polecenia pracy zdalnej. Pracodawca nie ma zatem obowiązku sformułowania pisemnego polecenia i może ono zostać wydane w każdej dostępnej formie (np. mailowo, ustnie). Celem zabezpieczenia interesów obu stron, polecenie to powinno co najmniej określać:

okres wykonywanej pracy zdalnej
sposób komunikowania się z przełożonym/pracodawcą (np. codzienne zebrania online o określonej godzinie)
zasady przesyłania wyników pracy do pracodawcy

Czy pracodawca może kontrolować pracę zdalną pracownika?

Oczywiście, że tak. Pracodawca zlecając pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej nie traci swoich uprawnień kierowniczych. Może je wykonywać przykładowo poprzez zobowiązanie pracowników do:

zalogowania się do określonego systemu teleinformatycznego lub wykorzystywanego w przedsiębiorstwie komunikatora,
wysyłania wiadomości e-mail o rozpoczęciu i zakończeniu pracy,
uczestnictwa w codziennych zebraniach online o określonej godzinie,
raportowania wykonywanej pracy ,
przesyłania efektów wykonanej przez pracownika pracy.

Jak wygląda system i czas pracy zdalnej?

Praca zdalna w żaden sposób nie zmienia organizacji czasu pracy obowiązującej danego pracownika oraz wymiar godzinowy świadczenia pracy. Jeżeli zatem pracownik jest zatrudniony w systemie podstawowym – będzie to 8 godzin na dobę przy pełny etacie lub stosunkowo mniej w przypadku, gdy etat jest niepełny (np. ½ etatu to 4 godziny na dobę). W przypadku pracowników korzystających z indywidualnego rozkładu pracy osoby te nadal pracują zgodnie z poczynionymi z pracodawcą ustaleniami.

Co do zasady, praca zdalna nie zmienia nic w organizacji czasu pracy obowiązującej dotychczas. Co istotne, pracowników pracujących zdalnie nadal obowiązuje:

11-godzinny odpoczynek dobowy
35-godzinny odpoczynek tygodniowy
doba pracownicza
minimalna liczba dni wolnych w okresie rozliczeniowym nie mniejsza niż suma sobót, niedziel i świąt przypadających w tym okresie
co czwarta niedziela wolna od pracy

Czy pracując zdalnie pracownik otrzyma takie samo wynagrodzenie?

Praca zdalna nie wpływa na zasady wynagradzania pracowników. Polega ona bowiem jedynie na zmianie miejsca pracy pracowników.

Zmiany mogą jednak dotyczyć dodatków do wynagrodzenia lub świadczeń związanych z pracą. Przykładowo można tutaj wymienić dodatek w postaci wynagrodzenia za dojazdy komunikacją miejską lub własnym środkiem transportu. Wykonując pracę zdalną, pracownik nie spełnia przesłanki poniesienia kosztów dojazdów do pracy. W konsekwencji, taki dodatek nie będzie mu przysługiwał.

Jak wspomniano jednak powyżej, może zdarzyć się sytuacja kiedy pracownik wykorzystuje w pracy zdalnej prywatne narzędzia i urządzenia (np. komputer, papier do drukarki). Pracownikowi przysługuje wówczas ekwiwalent za materiały biurowe czy prywatne narzędzia i urządzenia.

Praca zdalna a BHP

Przepisy dotyczące pracy zdalnej nie zwalniają z obowiązku ochrony zdrowia i życia pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, jak też przeciwdziałania wypadkom przy pracy.

Polecając pracę zdalną pracodawca jednak często nie wie jak wygląda miejsce pracy pracownika i w jaki sposób jest wyposażone. Z jednej strony to na pracodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia pracownikowi niezbędnych narzędzi pracy podczas pracy zdalnej. Należą do nich: komputer, telefon, drukarka oraz materiały biurowe. Z drugiej strony, w poleceniu pracodawca powinien określić obowiązek przestrzegania przepisów BHP przez pracownika, a nawet odebrać od pracownika oświadczenia, w którym zobowiązuje się on do zorganizowania miejsca pracy spełniającego ogólne wymagania BHP. Te kwestie często regulują również regulaminy pracy zdalnej, z którymi pracownik koniecznie powinien się zapoznać.

Mając na uwadze powyższe, praca zdalna poza zmianą miejsca wykonywania pracy, w zasadzie nie wpływa na zakres obowiązków i uprawnień pracownika. Bez zmian pozostaje bowiem system pracy i jej wymiar czasowy, a co najważniejsze – wysokość wynagrodzenia. Jednocześnie, na pracodawcy nadal spoczywa szereg obowiązków wynikających z zatrudnienia pracownika, w tym obowiązek zapewnienia pracownikowi niezbędnych narzędzi pracy. Wprowadzenie przez ustawodawcę możliwości polecenia pracownikowi przez pracodawcę pracy zdalnej w czasie epidemii koronawirusa z pewnością ocenić należy zatem pozytywnie.

23 marca 2020 by Agnieszka Pernal-Trojańska

Wielu przedsiębiorców sporządzając wpis do CEiDG pomija niektóre formy prowadzonej działalności, nie wpisując właściwego dla nich kodu PKD lub rozszerza swoją działalność gospodarczą, nie dokonując zmiany wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Dlatego też, warto wiedzieć, że wykonywanie działalności gospodarczej bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej stanowi wykroczenie.

Co to jest działalność gospodarcza?

Działalność gospodarczą definiuje Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 poz. 646.) Zgodnie z art. 3 Ustawy, działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

Definicja przedsiębiorcy

Zgodnie z art. 4 Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 poz. 646), przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Jakie są warunki podjęcia działalności gospodarczej?

Podstawowym warunkiem podjęcia działalności gospodarczej przez przedsiębiorców jest złożenie wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG) lub rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).

Czy przedmiot wykonywania działalności gospodarczej podlega wpisowi do CEiDG?

Zasady wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego określają odrębne przepisy – Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz.U. z 2018 r. poz. 647 ze zm.).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 8) Ustawy, wpisowi do CEiDG podlega określenie przedmiotów wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD).

Co grozi za niezgłoszenie PKD wykonywanej działalności gospodarczej?

Zgodnie z art. 60¹ § 1 Kodeksu wykroczeń, kto wykonuje działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Tej samej karze podlega, kto nie dopełnia obowiązku zgłaszania do ewidencji działalności gospodarczej zmian danych objętych wpisem (art. 60¹ § 2 k.w.).

Przykładowo, gdy przedsiębiorca zamierza wykonywać działalność gospodarczą polegającą na zarządzaniu nieruchomościami wykonywanym na zlecenie (kod PKD 68.32.Z) oraz w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami (kod PKD 68.31.Z) powinien dokonać wpisu obu przedmiotów wykonywanej działalności gospodarczej do CEiDG. Jeżeli natomiast przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą polegającą na zarządzaniu nieruchomościami wykonywanym na zlecenie, zamierza rozszerzyć działalność gospodarczą o pośrednictwo w obrocie nieruchomościami – powinien dokonać zmiany wpisu w CEiDG poprzez dodanie nowego kodu PKD.

Wykreślenie przedsiębiorcy z CEiDG

Kara ograniczenia wolności albo grzywny to nie jedyna konsekwencja, jaka może spotkać przedsiębiorcę za nie dopełnienie wskazanych powyżej obowiązków. Zgodnie bowiem z art. 32 Ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy w przypadku, gdy wpis do CEiDG zawiera dane niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, minister właściwy do spraw gospodarki z urzędu wzywa przedsiębiorcę do dokonania odpowiedniej zmiany w tym wpisie w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jeżeli przedsiębiorca, mimo wezwania, nie dokona odpowiedniej zmiany swojego wpisu, minister właściwy do spraw gospodarki może wykreślić, w drodze decyzji administracyjnej, przedsiębiorcę z CEiDG.

Mając powyższe na uwadze, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie, w którym przedmiot działalności nie został wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej poprzez wskazanie odpowiedniego kodu PKD, stanowi wykroczenie, zagrożone karą ograniczenia wolności albo grzywny. Dodatkowo, niedopełnienie tego obowiązku może nawet skutkować wykreśleniem przedsiębiorcy z CEiDG. Dlatego też, istotne jest aby jeszcze przed rozpoczęciem wykonywania działalności gospodarczej lub przed rozszerzeniem działalności gospodarczej o inne formy – dokonać stosownego wpisu w CEiDG. Uchroni to przedsiębiorców od niekorzystnych dla nich skutków prawnych.

9 marca 2020 by Agnieszka Pernal-Trojańska

Zakwalifikowanie przez ubezpieczyciela szkody jako całkowita nie zawsze jest opłacalne dla poszkodowanego, o czym pisałam już w poprzednim artykule. Dlatego też, w dzisiejszym wpisie przedstawię kilka wskazówek, jak sprawdzić czy ubezpieczyciel zaniżył wycenę pojazdu przed szkodą i jak zaniżona wycena pojazdu przed szkodą może być przez nas kwestionowana.

Jak sprawdzić czy ubezpieczyciel zaniżył wycenę pojazdu przed szkodą?

Pierwszym sygnałem, że być może ubezpieczyciel w sposób nieprawidłowy dokonał wyceny pojazdu przed szkodą powinna być wysokość przyznanego odszkodowania. Jak bowiem wyjaśniłam w poprzednim wpisie, w przypadku szkody całkowitej odszkodowanie stanowi różnicę pomiędzy wartością pojazdu przed szkodą a wartością tzw. pozostałości.

Dlatego też, osoba poszkodowana powinna zweryfikować dokonaną przez ubezpieczyciela wycenę. Taka wycena zazwyczaj doręczana jest wraz z decyzją o przyznaniu odszkodowania albo nawet wcześniej. W przypadku, gdy ubezpieczyciel nie dostarczył wyceny, poszkodowany ma prawo żądać dostarczenia mu tego dokumentu, a nawet całości dokumentacji gromadzonej w toku likwidacji szkody, jak wykonany protokół oględzin, zdjęcia, itd.

Gdy mamy wycenę wartości pojazdu przed szkodą możemy przystąpić do jej weryfikacji.

Jak zweryfikować wycenę pojazdu przed szkodą?

Celem weryfikacji poprawności wyceny sporządzonej przez ubezpieczyciela, warto zwrócić uwagę na zastosowane przez niego korekty.

Poniżej przedstawię, korekty dodatnie, które skutecznie podniesione przez poszkodowanego pozwolą na ponowne przeliczenie wartości rynkowej auta.

Data pierwszej rejestracji

Korekta ze względu na datę pierwszej rejestracji powinna być zastosowana w przypadku, gdy miesiąc pierwszej rejestracji jest różny od maja. Jeżeli zatem Twój pojazd został zarejestrowany po miesiącu maj danego roku (np. lipiec), ubezpieczyciel powinien zastosować korektę dodatnią, co powiększy wartość bazową samochodu.

Przebieg pojazdu

W bazach programów do sporządzania wycen wskazane są przebiegi tzw. standardowe w odniesieniu do różnych kategorii pojazdów. Są one obliczane na podstawie analizy rynku i innych baz danych, np. ogłoszeń z portali internetowych. Jeżeli więc okaże się, że Twój pojazd ma przebieg rzeczywisty niższy od standardowego – ubezpieczyciel powinien zastosować korektę dodatnią.

Wyposażenie pojazdu

Warto również zwrócić uwagę czy pojazd poszkodowanego ma wyposażenie dodatkowe i czy zostało to uwzględnione w wycenie. Wyposażenie dodatkowe to wszystkie elementy nie znajdujące się na liście wyposażenia seryjnego, publikowane na liście opcji z ceną. Przykładowo może to być lakier metalik, radio CD czy blokada skrzyni biegów. Odnotowanie wyposażenia dodatkowego skutkuje dodatnią korektą, zwiększającą wartość pojazdu przed szkodą. Na tą pozycję należy zwrócić szczególną uwagę, gdyż często to właśnie tutaj pojawiają się błędy po stronie ubezpieczyciela.

Sytuacja lokalna

Korekta o nazwie ,,sytuacja lokalna’’ umożliwia skorygowanie wartości pojazdu o +5% od jego wartości bazowej. Stosuje się ją, gdy na lokalnym rynku brak jest w sprzedaży pojazdów takich, jak wyceniany.

Historia pojazdu

Fakt posiadania przez poszkodowanego udokumentowanej historii serwisowej wycenianego pojazdu również może pozwolić na wzrost jego wartości przed szkodą. Dla samochodów starszych niż 3 lata udokumentowana historia serwisowa jest bowiem atutem, który pozwala na zastosowanie dodatniej korekty w wysokości do 5%.

Znając przedstawione powyżej korekty dodatnie, które powinny znaleźć się w wycenie pojazdu przed szkodą, poszkodowany w prosty sposób może sprawdzić czy w jego przypadku ubezpieczyciel wycenił pojazd w sposób prawidłowy. Skuteczne zakwestionowanie wyceny jest bardzo istotne. Może bowiem prowadzić do zmiany kwalifikacji szkody z częściowej na całkowitą i innego sposobu wyliczenia odszkodowania. Nawet jeśli weryfikacja wyceny nie doprowadzi do zmiany kwalifikacji szkody, z pewnością wpłynie na wysokość wypłaconego odszkodowania. Przekonał się o tym jeden z moich klientów. Profesjonalne działanie kancelarii doprowadziło bowiem do przeliczenia wartości rynkowej auta z kwoty 6.900 zł brutto do kwoty 12.300 zł brutto, co skutkowało dopłatą odszkodowania w wysokości aż 5.430 zł brutto i to bez konieczności wystąpienia na drogę postępowania sądowego.

18 lutego 2020 by Agnieszka Pernal-Trojańska

Ubezpieczyciel zakwalifikował szkodę na Twoim pojeździe jako całkowitą? Nie wiesz co to oznacza?

Problem ten dotyczy wielu moich klientów, którzy otrzymując taką informację zastanawiają się czy w związku z tym będą musieli oddać pojazd Ubezpieczycielowi lub zezłomować go. Wszystko dlatego, że w swoich decyzjach Ubezpieczyciele często posługują się sformułowaniami typu: koszty naprawy przekraczają wartość pojazdu przed szkodą, wartość wraku wynosi … , itp. Dlatego też, warto wiedzieć czym różni się szkoda całkowita od szkody częściowej. Kwalifikacja szkody ma bowiem bezpośredni wpływ na sposób obliczenia odszkodowania należnego poszkodowanemu z tytułu uszkodzenia jego pojazdu.

Co to jest szkoda całkowita?

Przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie definiują pojęcia szkody całkowitej. Termin ten wywodzi się z praktyki ubezpieczeniowej i orzecznictwa sądów powszechnych. Szkoda całkowita występuje wówczas, gdy pojazd uległ zniszczeniu w takim stopniu, że nie nadaje się do naprawy, albo gdy koszty naprawy przekroczyłyby wartość pojazdu w dniu likwidacji szkody (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 lutego 1992 r., sygn. akt: I ACr 30/92, OSA 1993, nr 5, poz. 32).

Jak ustalana jest wysokość odszkodowania w przypadku szkody całkowitej?

W sytuacji, gdy szkoda zostanie zakwalifikowana jako całkowita, wówczas odszkodowanie wypłacane w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ustalane jest metodą dyferencyjną. Polega ona na ustaleniu wysokości odszkodowania poprzez pomniejszenie wartości pojazdu w stanie sprzed szkody o wartość pozostałości (wartość pojazdu/części po szkodzie).

Przykładowo, wartość pojazdu przez zdarzeniem wynosiła 50.000 zł. Koszty naprawy pojazdu po zdarzeniu oszacowano na kwotę 55.000 zł, a zatem przekroczyłyby wartość pojazdu przed szkodą. W tej sytuacji szkoda zostanie zakwalifikowana jako całkowita. Ubezpieczyciel następnie wycenił wartość tzw. pozostałości na kwotę 20.000 zł. Poszkodowanemu wypłacone zostanie więc odszkodowanie w kwocie 30.000 zł.

Co to jest szkoda częściowa?

Szkoda częściowa najprościej rzecz ujmując jest przeciwieństwem szkody całkowitej. Ma ona miejsce wówczas, gdy uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy, a koszt naprawy nie przekracza wartości pojazdu w dniu ustalenia przez zakład ubezpieczeń odszkodowania (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 lutego 1992 r., sygn.. akt: I ACr 30/92, OSA 1993, nr 5, poz. 32).

Źródło: Pixabay.com / Michael Gaida

Jak ustalana jest wysokość odszkodowania w przypadku szkody całkowitej?

W sytuacji, gdy szkoda zostanie zakwalifikowana jako częściowa, odszkodowanie wypłacane w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ustalane jest jako koszty naprawy pojazdu.

Przykładowo, wartość pojazdu przez zdarzeniem wynosiła 50.000 zł. Koszty naprawy pojazdu po zdarzeniu oszacowano na kwotę 45.000 zł, a zatem nie przekraczają one wartości pojazdu przed szkodą. W tej sytuacji szkoda zostanie zakwalifikowana jako częściowa. Ubezpieczyciel wypłaci Poszkodowanemu kwotę 45.000 zł tytułem odszkodowania.

Szkoda całkowita i częściowa w przypadku ubezpieczenia autocasco

Pamiętać należy, iż ubezpieczenie autocasco jest ubezpieczeniem dobrowolnym. W przypadku zatem, gdy decydujemy się na zgłoszenie szkody z AC należy dokładnie przeanalizować zapisy Ogólnych Warunków Ubezpieczenia. Kwalifikacja szkody jako całkowitej lub częściowej zależeć będzie bowiem od zapisów umownych.

Przykładowo, w ramach OWU szkoda całkowita może występować już wówczas, gdy koszty naprawy pojazdu przekraczają 70% jego wartości przed szkodą.

W przypadku natomiast szkody częściowej, również możemy spotkać zapisy co do sposobu ustalenia wysokości odszkodowania przez Ubezpieczyciela. Przede wszystkim mogą to być zapisy dotyczące rodzaju części przyjętych do wyceny kosztów naprawy. Niejednokrotnie, warunkiem wypłaty wyższego odszkodowania jest przedstawienie faktury za naprawę pojazdu.

Czy kwalifikację szkody jako całkowitą można kwestionować?

Doświadczenie pokazuje, iż Ubezpieczyciele celem wypłaty zaniżonego odszkodowania często bezpodstawnie kwalifikują szkodę jako całkowitą. Działania te podejmowane są w różnoraki sposób. Przykładowo poprzez:

kwalifikację szkody jako całkowita już w przypadku, gdy koszty naprawy stanowią 70-80% wartości pojazdu sprzed szkody
zaniżenie wartości pojazdu sprzed szkody
zawyżenie kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu

Dlatego też, Poszkodowany po otrzymaniu decyzji o zakwalifikowaniu szkody jako całkowita powinien dokonać dokładnej analizy ustaleń poczynionych przez Ubezpieczyciela w toku likwidacji szkody. Może bowiem się okazać, że na przykład ubezpieczyciel nie uwzględnił wszystkich okoliczności przy ustaleniu wartości pojazdu sprzed szkody. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, kwestionowanie kwalifikacji szkody jako całkowita nie tylko jest możliwe, ale nawet konieczne. Poniżej przedstawiam, jak znaczna może być bowiem różnica w kwocie wypłaconego odszkodowania:

Przykład I.

Wartość pojazdu przed zdarzeniem zdaniem Ubezpieczyciela wynosiła 50.000 zł. Koszty naprawy pojazdu po zdarzeniu oszacowano na kwotę 55.000 zł, zaś wartość tzw. pozostałości na kwotę 20.000 zł. Poszkodowanemu wypłacone zostanie więc odszkodowanie w kwocie 30.000 zł.

Gdyby zaś Ubezpieczyciel wycenił prawidłowo wartość pojazdu przed zdarzeniem na kwotę 60.000 zł, Poszkodowanemu wypłacono by odszkodowanie w kwocie 55.000 zł, a zatem o 25.000 zł wyższe!

Przykład II.

Wartość pojazdu przed zdarzeniem zdaniem Ubezpieczyciela wynosiła 50.000 zł. Koszty naprawy pojazdu po zdarzeniu oszacowano na kwotę 55.000 zł, zaś wartość tzw. pozostałości na kwotę 20.000 zł. Poszkodowanemu wypłacone zostanie więc odszkodowanie w kwocie 30.000 zł.

Gdyby zaś Ubezpieczyciel wycenił prawidłowo wysokość kosztów naprawy pojazdu na kwotę 45.000 zł, Poszkodowanemu wypłacono by odszkodowanie w kwocie 45.000 zł, a zatem o 15.000 zł wyższe!

Podsumowując, różnica pomiędzy szkodą całkowitą a szkodę częściową sprowadza się w zasadzie do sposobu ustalenia należnego Poszkodowanemu odszkodowania. Poszkodowany, którego szkoda została zakwalifikowana jako całkowita nie jest zobowiązany zezłomować pojazd lub sprzedać jego pozostałości. Wręcz przeciwnie, pojazd może zostać naprawiony i użytkowany w dalszym ciągu.

Kwalifikacja szkody jako całkowita nie zawsze jest jednak prawidłowa i opłacalna dla Poszkodowanego. Dlatego też, warto zweryfikować czy szkoda słusznie zakwalifikowana została jako całkowita. W związku z tym, w kolejnym wpisie przedstawię kilka wskazówek jak należy to zrobić.

9 lutego 2020 by Agnieszka Pernal-Trojańska

Okres zimowy pomimo, że bywa piękny, potrafi być też niebezpieczny. Pod zalegającą na chodnikach warstwą śniegu niejednokrotnie kryje się lód. Chodniki są śliskie, a wtedy łatwo o wypadek. Przekonała się o tym niedawno jedna z moich klientek, która w wyniku upadku doznała poważnego uszczerbku na zdrowiu.

Osoby poszkodowane w wyniku upadku na nieodśnieżonym chodniku lub drodze często nie zdają sobie sprawy z tego, że przysługuje im szereg roszczeń związanych z doznaną szkodą. Warto zatem wiedzieć jak postępować w takiej sytuacji.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, właściciel nieruchomości lub zarządca danego terenu ma obowiązek utrzymania drogi lub chodnika w stanie niezagrażającym bezpieczeństwu innych osób. Realizacja tego obowiązku w okresie zimowym polega przede wszystkim na uprzątnięciu i pozbyciu się błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń.

Kto odpowiada za drogę lub chodnik, na którym wydarzył się wypadek?

W przypadku zaistnienia wypadku na drodze lub chodniku, istotnym jest ustalenie podmiotu odpowiedzialnego za jego utrzymanie. Będzie to:

właściciel nieruchomości (w przypadku chodników, gdy prywatna nieruchomość przylega do drogi publicznej)
spółdzielnia lub wspólnota mieszkaniowa (droga położona na terenie osiedla)
wójt, burmistrz lub prezydent miasta (drogi gminne i ulice)
powiat (drogi powiatowe)
zarząd województwa (drogi wojewódzkie)
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (drogi krajowe i autostrady)
przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej (przystanki autobusowe i tramwajowe, torowiska)
właściciele lub najemcy lokali (wejścia do sklepów, restauracji, punktów usługowych)
podmiot administrujący parkingiem (parkingi samochodowe).

Często zdarza się, że część obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie utrzymania czystości i porządku powierzone zostaje zarządcy nieruchomości. Wówczas, to właśnie firma zarządzająca ponosić będzie odpowiedzialność za szkody wynikające z niedochowania przez nią obowiązków.

Jak postępować w razie wypadku na chodniku lub drodze?

Wymienione wyżej podmioty odpowiadają na zasadzie winy. Dlatego też, w przypadku zaistnienia wypadku ważne jest podjęcie wskazanych poniżej czynności. Pozwolą one osobie poszkodowanej udowodnić, że do wypadku doszło z winy bądź zaniedbania osób odpowiedzialnych za prawidłowe utrzymanie stanu chodnika lub drogi. Przede wszystkim należy:

ustalić czy świadkiem zdarzenia były inne osoby
poprosić świadków zdarzenia o ich dane osobowe
poprosić świadków zdarzenia o zeznania na piśmie
ustalić czy w miejscu zdarzenia jest monitoring
wykonać fotografie miejsca zdarzenia w sposób pozwalający ustalić lokalizację (np. budynek urzędu)
wezwać na miejsce zdarzenia policję lub straż miejską, która sporządzi notatkę ze zdarzenia (jest to opcjonalne)
zgromadzić dokumentację medyczną – w tym celu należy udać się do lekarza, który opisze doznane obrażenia i sposób udzielenia pomocy medycznej

Jakie roszczenia przysługują osobie poszkodowanej?

W zależności od zakresu doznanych obrażeń ciała, osoba poszkodowana może dochodzić:

zadośćuczynienia za ból i krzywdę doznaną w wyniku wypadku
zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji, w tym leków, konsultacji lekarskich, zabiegów rehabilitacyjnych, dojazdów do placówek medycznych, przejazdów osób bliskich w celu odwiedzin poszkodowanego w szpitalu, sprzętu ortopedycznego, itp.
zwrotu kosztów opieki osób trzecich
renty w przypadku całkowitej utraty zdolności do pracy zarobkowej,
renty uzupełniającej w przypadku częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej,
zwrotu kosztów przygotowania do wykonywania innego zawodu,
zwrotu utraconego zarobku w przypadku czasowej niezdolności do pracy,
ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela na przyszłość za skutki zdarzenia mogące ujawnić się w przyszłości u poszkodowanego,
odszkodowania za zniszczone mienie (np. ubranie, uszkodzony telefon, itp.)

Jak dochodzić swoich roszczeń?

Po zgromadzeniu niezbędnej dokumentacji i ustaleniu zakresu obrażeń, należy sporządzić pisemne zgłoszenie szkody. Osoba poszkodowana powinna opisać okoliczności zdarzenia, powstałe na jej zdrowiu skutki zdarzenia oraz wskazać żądany przez nią sposób zadośćuczynienia za powstałą szkodę. Pismo to należy skierować do właściciela nieruchomości (zarządcy) lub jego ubezpieczyciela. W przypadku, odmowy przyjęcia odpowiedzialności lub wypłaty żądanych kwot, osoba poszkodowana ma prawo dochodzenia swoich roszczeń przed sądem.

Podsumowując, w przypadku upadku na chodniku lub drodze, który nastąpił z powodu niedochowania przez podmioty odpowiedzialne obowiązku uprzątnięcia i pozbycia się błota, śniegu lub lodu, osobie poszkodowanej przysługuje szereg roszczeń. Warto zatem pamiętać, jakie czynności należy podjąć po zaistnieniu zdarzenia. Pozwoli to osobie poszkodowanej skutecznie dochodzić swoich praw.

28 stycznia 2020 by Agnieszka Pernal-Trojańska

Odpowiedzialność karna osób niepełnoletnich jest często powracającym i niemniej kontrowersyjnym tematem. Często słyszymy o młodych osobach zatrzymanych za posiadanie narkotyków, rozbój, a także dużo poważniejsze przestępstwa. Do napisania niniejszego wpisu skłoniły mnie dwa zdarzenia z udziałem nieletnich, o których głośno było w ostatnim czasie.

Pierwszym z nich był napad z użyciem niebezpiecznego narzędzia na taksówkarza, dokonany przez dwoje ludzi w wieku 16 i 18 lat. Kilka dni temu (22.01.2020 r.) zapadł wyrok w tej sprawie – młody mężczyzna (18 lat) skazany został na 4 lata bezwzględnego pozbawienia wolności. Natomiast jego młodsza koleżanka (16 lat) odpowiadała przed sądem dla nieletnich. Trafiła do ośrodka poprawczego.

Drugie, niezwykle tragiczne w skutkach zdarzenie miało miejsce 26 stycznia 2020 r. w Chełmie, gdzie 14-latek śmiertelnie ranił swoją macochę. Na ten moment niewiele wiadomo o samym zajściu, jednak można je uznać za dobry punkt wyjścia do omówienia kwestii odpowiedzialności, jaka grozi osobom nieletnim za popełnione przestępstwa.

Zgodnie z art. 10 § 1 kodeksu karnego (dalej: ,,k.k.’’), co do zasady za przestępstwa nie odpowiada osoba, która nie ukończyła 17 lat. W wyjątkowych sytuacjach wskazanych w art. 10 § 2 k.k. odpowiedzialność może ponosić już 15-sto latek. Osoby młodsze odpowiadają zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Warto zatem mieć świadomość, że niepełnoletność dziecka nie wyłącza jego odpowiedzialności karnej, która w polskim systemie prawnym uregulowana została dwutorowo. W zależności od wieku oraz popełnionego czynu, do osoby poniżej 18-tego roku życia mogą mieć zastosowanie bądź przepisy kodeksu karnego bądź właśnie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Wzmiankowana ustawa ma na celu przede wszystkim przeciwdziałanie demoralizacji i przestępczości nieletnich.

Sytuacja nieletnich, a w konsekwencji stosowane wobec nich środki wychowawcze, w zależności od wieku, kształtuje się następująco:

I. Nieletni dopuszcza się czynu zabronionego przed ukończeniem 13. roku życia

czyn traktowany jest jako przejaw demoralizacji nieletniego i Sąd może zastosować środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich.

II. Nieletni dopuszcza się czynu zabronionego między 13. a 17. rokiem życia

co do zasady stosowana jest ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich
zgodnie z art. 10 § 2 k.k., na zasadach określonych w kodeksie karnym może odpowiadać nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuścił się następujących przestępstw:
- zamach na życie Prezydenta (art. 134 k.k.);
- zabójstwo człowieka (art. 148 § 1, 2 lub 3 k.k.);
- spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156 § 1 lub 3 k.k.);
- spowodowania zdarzenia, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, pożar, eksplozja materiałów wybuchowych (art. 163 § 1 lub 3 k.k.);
- zawładnięcia statkiem wodnym lub powietrznym (art. 166 k.k.);
- katastrofy w ruchu lądowym (art. 173 § 1 lub 3 k.k.);
- zgwałcenia wspólnie z inną osobą, wobec małoletniego poniżej lat 15, wobec wstępnego, zstępnego, brata lub siostry (art. 197 § 3 lub 4 k.k.);
- czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego, w wyniku której nastąpił skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej (art. 223 § 2 k.k.);
- wzięcia zakładnika (art. 252 § 1 lub 2 k.k.);
- rozboju (art. 280 k.k.);

jeżeli sąd uzna, że okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste przemawiają za odpowiedzialnością na zasadach określonych w kodeksie karnym, a w szczególności jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.

III. Nieletni dopuszcza się czynu zabronionego między 17. a 18. rokiem życia

co do zasady stosowane są przepisy kodeksu karnego.

Źródło: Unsplash.com / Peter Scherbatykh

Jakie środki wychowawcze oraz kary są stosowane wobec nieletnich?

Zgodnie z art. 6 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, wobec nieletnich sąd rodzinny może:

udzielić upomnienia;
zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia;
ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna;
ustanowić nadzór w organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego;
zastosować nadzór kuratora;
skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją;
orzec zakaz prowadzenia pojazdów;
orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego;
orzec umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim;
orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym.

Ponadto, zgodnie z art. 7 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, sąd rodzinny może:

zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologiczno – pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym;
zobowiązać rodziców lub opiekuna do naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej przez nieletniego;
zwrócić się do właściwych instytucji państwowych lub społecznych oraz jednostek samorządowych o udzielenie niezbędnej pomocy w poprawie warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego.

W przypadku natomiast, gdy sprawa podlega rozpoznaniu przez sąd karny, nieletniemu wymierzana jest kara. Zgodnie z art. 32 k.k., karami są:

grzywna;
ograniczenie wolności;
pozbawienie wolności;
25 lat pozbawienia wolności;
dożywotnie pozbawienie wolności.

W myśl art. 10 § 3 k.k. w przypadku skazania nieletniego, który dopuścił się czynu zabronionego po ukończeniu 15 lat, orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo. Ponadto, sąd może zastosować także nadzwyczajne złagodzenie kary.

Wymierzając karę nieletniemu sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować, m.in. dlatego wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności (art. 54 § 2 k.k.). Zgodnie z art. 10 § 4 k.k., w stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

Podsumowując, niepełnoletność naszego dziecka nie wyłącza jego odpowiedzialności za popełnione czyny. Wobec nieletnich przestępców prawo przewiduje łagodniejsze kary, jednak w tak młodym wieku kara pozbawienia wolności jest niezwykle dotkliwa i może odcisnąć trwały ślad na psychice dziecka. Pomimo, że oficjalne statystyki wskazują na spadek przestępczości wśród nieletnich w ostatnich latach, należy pamiętać, że problem nadal istnieje i jest bardzo poważny.

12 stycznia 2020 by Agnieszka Pernal-Trojańska

Spis treśći

Wstęp
Czym jest przewlekłość postępowania?
Kiedy postępowanie jest zbyt długie?
Komu przysługuje skarga o przewlekłość postępowania?
Gdzie należy wnieść skargę?
Kiedy należy wnieść skargę?
Czy skargę o przewlekłość postępowania muszę opłacić?
Co mogę zyskać wnosząc skargę o przewlekłość postępowania?
Podsumowanie

W mojej praktyce niejednokrotnie spotykam się ze stwierdzeniem, że w prowadzonej sprawie nic się nie dzieje. Klient czeka kilka, a nawet kilkanaście miesięcy na wyznaczenie terminu rozprawy pomimo, że zarówno on, jak i jego przeciwnik procesowy nie podejmują żadnych czynności procesowych. Dlatego też, dzisiejszy wpis poświęcony został prawnej możliwości zwalczania przewlekłości postępowania. Prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie stanowi bowiem element prawa do rzetelnego procesu i jest jednym z podstawowych praw człowieka, określonym m.in. w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.).

Skargę na naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki reguluje ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. (Dz. U. Nr 179 poz. 1843). Impulsem do jej przyjęcia było wielokrotnie stwierdzone przez Europejski Trybunał Praw Człowieka naruszenia przez Polskę prawa do rzetelnego procesu, a w szczególności prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. Ustawa reguluje zasady i tryb wnoszenia oraz rozpoznawania skargi strony, której prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki zostało naruszone na skutek działania lub bezczynności sądu lub prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowania przygotowawcze. Ponadto, jej przepisy stosuje się również odpowiednio w przypadku bezczynności sądu lub komornika sądowego w postępowaniu egzekucyjnym.

Prawidłowo napisana skarga o przewlekłość postępowania, a zatem spełniająca wymagania formalne oraz zawierająca trafną argumentację, niemal zawsze odnosi zamierzony sukces.

Czym zatem jest przewlekłość postępowania?

Zgodnie z ustawą, przewlekłość postępowania występuje, jeżeli postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne:

dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych, lub
do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego

Jak wynika z powyższego, ocenie podlega w szczególności terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24 maja 2019 r., sygn. akt: I NSP 29/19, dokonując tej oceny, uwzględnia się:

łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego na jakim etapie skarga została wniesiona
charakter sprawy
stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości
znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień
zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Dłużej niż to konieczne czyli ile?

W związku z tym, że w ustawie użyto zwrotu niedookreślonego, nasuwa się pytanie co to znaczy, że postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne? Na tak zadane pytanie odpowiedzi udziela orzecznictwo, w którym dominuje pogląd, że naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki jest m.in. wielomiesięczna bezczynność sądu polegająca na niewyznaczaniu rozprawy, trwająca co najmniej 12 miesięcy (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2017 r., sygn. akt: III SPP 37/17). Część orzeczeń wskazuje jednak, iż również krótsza bezczynność sądu może naruszyć prawo strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2019 r., sygn. akt: I NSP 88/18).

Komu przysługuje skarga o przewlekłość postępowania?

Ustawa wprost wskazuje podmioty uprawnione do wniesienia skargi, którymi są:

w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe – strona
w postępowaniu w sprawach o wykroczenia – strona
w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary – strona lub wnioskodawca
w postępowaniu karnym – strona oraz pokrzywdzony, nawet jeśli nie jest stroną
w postępowaniu cywilnym – strona, interwenient uboczny i uczestnik postępowania
w postępowaniu sądowo-administracyjnym – skarżący oraz uczestnik postępowania na prawach strony
w postępowaniu egzekucyjnym oraz w innym postępowaniu dotyczącym wykonania orzeczenia sądowego – strona oraz inna osoba realizująca swoje uprawnienia w tym postępowaniu.

Źródło: pexels.com

Gdzie należy wnieść skargę?

Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie.

W przypadku postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego, skargę wnosi się do sądu okręgowego, w którego okręgu jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności. W sytuacji, gdy egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwu lub więcej okręgach do sądu, w okręgu którego dokonano pierwszej czynności.

Jeżeli natomiast skarga dotyczy przewlekłości postępowania przygotowawczego, właściwy do jej rozpoznania jest sąd przełożony nad sądem, który byłby właściwy rzeczowo do rozpoznania sprawy.

Co ważne, skargę składa się do sądu, przed którym toczy się postępowanie.

Kiedy należy wnieść skargę?

Skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie.

Czy skargę o przewlekłość postępowania muszę opłacić?

Co do zasady tak. Skarga podlega stałej opłacie w wysokości 200 złotych. Jeśli wniosło ją kilka osób, każda z nich uiszcza opłatę oddzielnie. Zwolnienie od opłaty możliwe jest o ile przewidują to przepisy procedury, na gruncie której toczy się postępowanie. Jeżeli więc skarga dotyczy prawa cywilnego i strona zwolniona jest od kosztów sądowych z ustawy (np. w sprawach z zakresu prawa pracy) lub została zwolniona przez sąd, będzie również zwolniona z tej opłaty. Można również złożyć wniosek o zwolnienie od opłaty. Procedura karna nie przewiduje wcześniejszego zwolnienia z kosztów sądowych. W razie uwzględnienia skargi na przewlekłość postępowania opłata podlega zwrotowi.

Co mogę zyskać wnosząc skargę o przewlekłość postępowania?

Wiele osób słysząc o możliwości wniesienia skargi o przewlekłość postępowania zastanawia się czy ma ona sens i czy warto ją wnieść. Z mojego doświadczenia wynika, że tak. Przede wszystkim, wniesienie skargi zazwyczaj przyspiesza czynności podejmowane przez sądy. Ponadto, orzeczenie w przedmiocie skargi wydane powinno być w terminie 2 miesięcy od daty jej złożenia. Jej wniesienie nie powoduje zatem znacznego przedłużenia postępowania. Co więcej, uwzględniając skargę, sąd stwierdza, że w postępowaniu nastąpiła przewlekłość i na żądanie skarżącego lub z urzędu zaleca podjęcie przez sąd lub prokuratora odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie, np. niezwłocznego wyznaczenia terminu rozprawy. Ustawa przewiduje również możliwość żądania rekompensaty pieniężnej dla strony za doznaną szkodę niematerialną, będącą wynikiem przewlekłości.

Sąd uwzględniając skargę, na żądanie skarżącego, przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika – od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2 tysięcy do 20 tysięcy złotych. W każdym zatem przypadku stwierdzenia przewlekłości postępowania, skarżący otrzyma rekompensatę pieniężną. Suma ta jest jedynie wstępną rekompensatą, gdyż strona, której skargę uwzględniono może dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika. Postanowienie uwzględniające skargę wiąże sąd w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie lub zadośćuczynienie.

Podsumowując, skarga o przewlekłość postępowania jest skutecznym narzędziem zwalczania bezczynności sądu, prokuratora lub komornika. Dlatego też, w przypadku gdy w naszej sprawie przez dłuższy czas nie są podejmowane żadne czynności, warto rozważyć jej złożenie. Uwzględnienie skargi pozwala nie tylko przyspieszyć postępowanie, ale również gwarantuje nam rekompensatę pieniężną i otwiera możliwość dochodzenia naprawienia szkody wynikającej ze stwierdzonej przewlekłości.

29 grudnia 2019 by Agnieszka Pernal-Trojańska

Dzisiejszy wpis dotyczy wniosku o udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności. Instytucja ta z punktu widzenia osoby skazanej, wobec której kara pozbawienia wolności jest faktycznie wykonywana, niejednokrotnie stanowi istotne dobrodziejstwo. Warto zatem dowiedzieć się kto może uzyskać przerwę w karze, jakie są przesłanki jej uzyskania, a co najważniejsze – jak to zrobić.

Jaki są przesłanki udzielenia przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności?

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż przesłanki udzielenia przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności dzielą się na obligatoryjne (przy ich spełnieniu Sąd jest obowiązany orzec przerwę) oraz fakultatywne (przy ich spełnieniu Sąd może orzec przerwę).

Zgodnie z art. 150 § 1 kodeksu karnego wykonawczego, obligatoryjnymi przesłankami udzielenia przerwy są:

choroba psychiczna
inna ciężka choroba uniemożliwiająca wykonywanie kary

Zgodnie z art. 150 § 2 kodeksu karnego wykonawczego, za ciężką chorobę uznaje się taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo.

Stwierdzenie istnienia przez Sąd powyżej wskazanych przesłanek poprzedzone jest powołaniem biegłych lekarzy odpowiednich specjalności. Sporządzają oni opinię, w której stwierdzają bądź nie wystąpienie u skazanego choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonanie kary. W przypadku tej drugiej, sporządzona opinia winna zawierać nie tylko stwierdzenie samej choroby, ale również ocenę czy umieszczenie skazanego w zakładzie karnym może zagrażać jego życiu albo spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo. Decydując o tym, czy choroba uniemożliwia wykonanie kary pobawienia wolności bierze się pod uwagę kwestie indywidualne poszczególnych skazanych i realną możliwość ich leczenia w zakładzie karnym. Co istotne, w przypadku choroby psychicznej, dla podjęcia decyzji co do przerwy wymagana jest opinia wydana przez co najmniej dwóch biegłych tej specjalności. Wskazał na to m.in. Sąd Apelacyjny w Krakowie, który w postanowieniu z dnia 8 kwietnia 2016 r., sygn. akt: II AKzw 298/16 uznał, iż uzasadnienie wniosku o przerwę w karze twierdzeniem choroby psychicznej wymaga oceny opartej na wiedzy specjalnej biegłych psychiatrów, a w takim razie wymaga opinii co najmniej dwóch biegłych tej specjalności.

Zgodnie zaś z art. 153 § 2 kodeksu karnego wykonawczego fakultatywnymi przesłankami udzielenia przerwy są:

ważne względy rodzinne
ważne względy osobiste

Do tej grupy należą zatem sytuacje, w których wniosek o przerwę w karze uzasadniony będzie ze względu na problemy zdrowotne, rodzinne lub osobiste skazanego. Są to przesłanki ocenne, dlatego też istotnym jest, aby we wniosku w sposób szczegółowy przedstawić okoliczności uzasadniające zasadność udzielenia skazanemu przerwy oraz dowody na ich poparcie.

Pamiętać również należy, iż w przypadku przesłanki ważnych względów rodzinnych, pozbawienie wolności członka rodziny zazwyczaj prowadzi do pogorszenia sytuacji jego najbliższych. Stąd też, powołując się na powyższą przesłankę należy akcentować okoliczność, iż tylko skazany jest w stanie pomóc swojej rodzinie. Potwierdza to również postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 czerwca 2017 r., sygn. akt: II AKzw 565/17, zgodnie z którym Ważne względy rodzinne, jako przesłanka udzielenia przerwy w wykonaniu kary, to okoliczności uzasadniające uznanie za ciężką sytuacji życiowej najbliższej rodziny skazanego, nadające się do poprawienia wyłącznie przez obecność skazanego i jego osobiste starania.

Przesłanką ważnych względów osobistych objęta będzie natomiast w szczególności sytuacja, w której skazany jest chory, ale choroba ta nie spełnia przesłanki obligatoryjnego udzielenia przerwy.

Kto może złożyć wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności?

Wniosek o przerwę może złożyć skazany osobiście albo działając przez swojego obrońcę, jak również prokurator oraz sądowy kurator zawodowy. Dodatkowo, zgodnie z art. 153 § 2a kodeksu karnego wykonawczego, wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności może złożyć również dyrektor zakładu karnego, w którym skazany przebywa.

Jak długo może trwać przerwa w wykonaniu kary?

Okres, na który udzielana jest przerwa w wykonaniu kary zależny jest od przesłanki, na podstawie której przerwa została udzielona.

W przypadku przesłanki obligatoryjnej – choroby psychicznej, przerwa udzielana jest do czasu ustania przeszkody. Pojęcie ustania przeszkody rozumiane jest jako osiągnięcie poprawy stanu zdrowia skazanego w stopniu, który umożliwia resocjalizacyjne oddziaływanie kary pozbawienia wolności na skazanego. W przypadku drugiej przesłanki obligatoryjnej – innej ciężkiej choroby, pojęcie ustania przeszkody rozumiane jest jako osiągnięcie poprawy stanu zdrowia skazanego w takim stopniu, który pozwala na wykonanie kary pozbawienia wolności nie zagrażając życiu skazanego lub nie powodując dla jego zdrowia poważnego niebezpieczeństwa.

Na podstawie przesłanki fakultatywnej przerwa w karze może zostać udzielona na okres do roku. Kobiecie ciężarnej oraz osobie skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem Sąd może zaś udzielić przerwy w wykonaniu kary na okres do 3 lat.

Czy można ubiegać się o kilka przerw w wykonaniu kary?

W przypadku, gdy przerwa w wykonaniu kary udzielana jest na podstawie przesłanki fakultatywnej, można jej udzielić kilkukrotnie. Ustawodawca zastrzegł jednak, że łączny okres przerwy (kilku przerw) nie może przekroczyć jednego roku, zaś w przypadku kobiety ciężarnej oraz osoby samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem trzech lat.

Co istotne, zgodnie z art. 153 § 3 kodeksu karnego wykonawczego, co do zasady nie można udzielić przerwy przed upływem roku od dnia ukończenia poprzedniej przerwy i powrotu po niej do zakładu karnego. Jednocześnie, przewidziana została możliwość wcześniejszego orzeczenia przerwy w sytuacji zajścia choroby psychicznej, innej ciężkiej choroby albo innego wypadku losowego. Wypadek losowy, o którym mowa we wskazanym przepisie musi być wyjątkowy, zaskakujący i niemożliwy do przewidzenia. Jako przykład wskazać należy pożar, wypadek członka rodziny, nagła choroba czy śmierć członka rodziny.

Gdzie złożyć wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności?

Wniosek należy skierować do Sądu penitencjarnego, w którego okręgu przebywa skazany. Sądem penitencjarnym jest sąd okręgowy.

Sądem penitencjarnym, do którego należy złożyć wniosek o udzielenie dalszych przerw jest sąd, który udzielił pierwszej przerwy.

Czy wniosek o przerwę podlega opłacie?

Tak. Wniosek o udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności podlega opłacie w wysokości 60 zł.

Czy w czasie przerwy skazany ma obowiązki?

Udzielając przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności sąd może zobowiązać skazanego do:

podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej
zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu
poddania się odpowiedniemu leczeniu lub rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym, uczestnictwu w programach korekcyjno–edukacyjnych.

Czy Sąd może odwołać przerwę w wykonaniu kary pozbawienia wolności?

Przepisy kodeksu karnego wykonawczego przewidują możliwość odwołania przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, jeżeli:

ustała przyczyna, dla której przerwa została udzielona
skazany nie korzysta z przerwy w celu, w jakim została udzielona
skazany rażąco narusza porządek prawny
skazany nie wykonuje nałożonych na niego obowiązków
skazany został tymczasowo aresztowany.

Odwołanie przerwy przez Sąd poprzedza pisemne upomnienie skazanego przez sądowego kuratora zawodowego. Jeżeli przemawiają za tym szczególne względy, odwołanie przerwy może nastąpić bez pisemnego upomnienia skazanego. W przypadku natomiast tymczasowego aresztowania skazanego – kara pozbawienia wolności, której odbywanie zostało przerwane, podlega wykonaniu z mocy prawa.

Warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary po rocznej przerwie

Udzielenie skazanemu przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności nie zawsze powoduje konieczność powrotu do zakładu karnego. Przy spełnieniu przesłanek wskazanych w art. 155 kodeksu karnego wykonawczego istnieje bowiem możliwość warunkowego zwolnienia skazanego z odbycia reszty kary pozbawienia wolności. Mianowicie, Sąd może (a zatem nie musi) warunkowo zwolnić skazanego z odbycia reszty kary pozbawienia wolności, jeżeli:

przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności trwała co najmniej rok
skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary
postawa, właściwości i warunki osobiste skazanego, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa
kara lub suma kar pozbawienia wolności orzeczona względem skazanego nie przekracza 3 lat.

Wyżej wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie. W przypadku, gdy skazany spełnia powyższe warunki warto zatem skierować do sądu penitencjarnego, w którego okręgu przebywa skazany, wniosek o zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności.

8 grudnia 2019 by Agnieszka Pernal-Trojańska

Podróże lotnicze nie zawsze przebiegają tak, jak to zaplanowaliśmy. Niejednokrotnie na upragnione wakacje, spotkanie z rodziną albo powrót do domu musimy poczekać jeszcze kilka godzin na lotnisku.

W przypadku opóźnionego lotu oprócz nerwowego zerkania na tablicę odlotów i wzrastającego zdenerwowania, warto zatem skorzystać z przysługujących nam praw. Odszkodowanie za opóźniony lot jest zaś jednym z podstawowych praw pasażerów podróżujących liniami lotniczymi.

W jakich przypadkach przysługuje odszkodowanie?

Prawa pasażerów, których lot został opóźniony reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 261/2004 z dnia 11 lutego 2004 r., zgodnie z którym odszkodowanie przysługuje, jeżeli:

lot odbywa się z kraju będącego członkiem Unii Europejskiej lub lądowanie następuje w kraju będącym członkiem Unii Europejskiej (wówczas dodatkowym warunkiem jest, aby linia lotnicza miała siedzibę w Unii Europejskiej);
odprawa odbyła się na czas – nie później niż 45 minut przed ogłoszoną godziną odlotu;
przylecisz do miejsca docelowego z co najmniej 3-godzinnym opóźnieniem;
linia lotnicza ponosi winę za opóźnienie;
lot odbył się w okresie jednego roku liczonego od dnia wykonania przewozu – dotyczy to linii lotniczych zarejestrowanych w Polsce.

Jak obliczyć wysokość odszkodowania za opóźniony lot?

Wysokość odszkodowania za opóźniony lot również regulują przepisy wspomnianego wyżej Rozporządzenia. Kwota odszkodowania jaką otrzymamy zależy od odległości lotu i wynosi:

250 euro dla wszystkich lotów o długości do 1.500 km;
400 euro dla wszystkich lotów wewnątrz Unii Europejskiej o długości powyżej 1.500 km;
400 euro dla lotów poza Unią Europejską o długości od 1.500 km do 3.500 km;
600 euro dla lotów poza Unią Europejską o długości powyżej 3.500 km.

Źródło: Pixabay

Jak obliczyć opóźnienie lotu?

Dla obliczenia opóźnienia lotu istotny jest czas przybycia do miejsca docelowego – to właśnie w odniesieniu do niego liczymy opóźnienie. Pojęcie ,,czas przybycia do miejsca docelowego’’ wyjaśnił Europejski Trybunał Sprawiedliwości w jednym ze swoich orzeczeń wskazując, że jest to moment, w którym samolot dotarł do miejsca docelowego, a jedno z jego drzwi zostało otwarte.

Opóźniony lot – linia lotnicza ma obowiązek pomóc klientom na lotnisku

Jeśli czekasz na opóźniony lot, warto pamiętać, że oprócz odszkodowania linie lotnicze muszą zaoferować nieodpłatną pomoc. Dlatego, warto zgłosić się do przedstawiciela linii, który powinien znajdować się na lotnisku.

W ramach pomocy możesz otrzymać:

napoje – w ilości adekwatnej do czasu oczekiwania;
posiłki – w ilości adekwatnej do czasu oczekiwania;
dwie rozmowy telefoniczne, dwa dalekopisy, dwie przesyłki faksowe lub e-mailowe;
zakwaterowanie w hotelu – gdy lot przeniesiono na następny dzień;
transport pomiędzy lotniskiem a miejscem zakwaterowania – gdy lot przeniesiono na następny dzień;
prawo do zwrotu kosztów lub alternatywnego lotu – gdy opóźnienie wynosi co najmniej pięć godzin a lot nie służy już celowi związanemu z pierwotnym planem podróży.

Kiedy odszkodowanie nie przysługuje?

Linia lotnicza nie będzie zobowiązana do wypłaty odszkodowania w przypadku wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności. Są to sytuacje, którym przewoźnik nie jest w stanie zapobiec pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków by uniknąć opóźnienia. Przykładowo okolicznością tą mogą być złe warunki pogodowe, strajk wpływający na usługi lotnicze czy gwałtownie zmieniająca się sytuacja polityczna w danym kraju. Co do zasady, problemy techniczne nie są uważane za nadzwyczajne okoliczności. Linia lotnicza ma bowiem obowiązek utrzymywać maszyny w należytym stanie. Dość często dochodzi jednak do zderzenia samolotu z ptakiem, co traktowane jest za wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności.

Co istotne, to linia lotnicza a nie Ty ma wykazać, że opóźnienie lotu jest spowodowane nadzwyczajną okolicznością, której nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Co robić, gdy lot jest opóźniony?

W przypadku, gdy lot jest opóźniony warto podjąć czynności, które pomogą w uzyskaniu odszkodowania, a przede wszystkim:

zachowaj dokumenty lotnicze (karta pokładowa, bilet elektroniczny, itp.);
zapisz dane lotu;
postaraj się ustalić przyczynę opóźnienia.

Jak zgłosić roszczenie o odszkodowanie za opóźniony lot?

Wniosek o odszkodowanie za opóźniony lot zgłasza się bezpośrednio do przewoźnika. Zgłaszając roszczenie o odszkodowanie należy przede wszystkim dokładnie przedstawić okoliczności opóźnionego lotu, długość opóźnienia i dane lotu (długość, numer lotu, miejsce startu, miejsce docelowe).

Gdy powyższa metoda zawiedzie, warto podjąć decyzję o dochodzeniu swoich praw w sądzie.

8 grudnia 2019 by Agnieszka Pernal-Trojańska

Nowa strona kancelarii

Serdecznie witamy na nowej stronie internetowej naszej Kancelarii.
Znajdziecie Państwo na niej informacje o Kancelarii, cennik, zakres naszych usług:

oraz informacje kontaktowe.

Ponadto uruchomiony został Blog Kancelarii, na którym regularnie publikowane będą artykuły poruszające aktualne zagadnienia o tematyce prawniczej wraz z praktycznymi poradami.

Zachęcamy również do polubienia i obserwowania naszej strony na Facebooku, którą można znaleźć pod adresem: https://facebook.com/kancelariapernal

« Previous Page

Dane kontaktowe

Najważniejsze linki

Nasze specjalizacje